- |
-
بررسی نقش سازه‌های آبخیزداری در کنترل رسوب و افزایش عمر مفید سد کارده در شرایط خشکسالی
پذیرفته شده برای پوستر
اصل مقاله (2.36 MB)
نویسندگان
1مشهد- روبروی پلیس راه طرق- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
2پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
3عضو هیئت علمی
4مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
5مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
6کارشناس
چکیده
فرسایش خاک فرایندی است که از طرفی باعث از دست رفتن عناصر غذایی خاک شده و از طرف دیگر موجب پر شدن مخازن سدها ، رسوبگیری کانالها و … میگردد . طرحهای آبخیزداری عمدتاً با هدف کنترل فرسایش خاک و کاهش رواناب انجام می‌شود. هرساله برای اجرای این طرحها در کشور مبالغ قابل توجهی هزینه می شود . لذا ارزیابی عملیات آبخیزداری انجام شده ضروری است. در این تحقیق کنترل رسوب به وسیله بندهای آبخیزداری اجرا شده در حوزه آبخیز گوش در بالادست سد کارده مورد بررسی قرار گرفته است. در حوزه مورد مطالعه عملیات بیولوژیکی شامل بذرپاشی، بذرکاری و علوفه کاری و عملیات مدیریت و قرق انجام شده است. متاسفانه چرای مفرط کارایی عملیات بیولوژیکی را در کنترل فرسایش به نحو چشمگیری کاهش داده است. در حوزه آبخیز گوش دو مورد بند خاکی، 47 عدد بند توریسنگی و 190 عدد بند اصلاحی خشکه چین احداث شده است. دو بندخاکی احداث شده هنوز سرریز نکرده اند. میانگین رسوبدهی حوزه این دو بند 5/2 تن در هکتار تعیین شد. این دو بند کارایی خوبی داشته و در 12 سال گذشته حدود 3570 تن رسوب را کنترل کرده اند. در این مدت بندهای گابیونی و خشکه چین به ترتیب حدود 33400 و 1362 تن رسوب را در پشت خود به تله انداخته‌اند. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت که طی 12 سال گذشته به وسیله سازه های آبخیزداری بیش از 39000 مترمکعب رسوب کنترل شده و در نتیجه در شرایط خشکسالی موجود به عمر مفید سد افزوده شده است.
کلیدواژه ها